Câu Chuyện Về Con Rạm
The Story of the Rạm
Quê tôi nhiều cửa sông đổ ra biển - vùng nước lợ nên cứ mùa bão lũ, nước thượng nguồn đổ về, mùa heo may cuối thu, đầu đông là mùa rạm mẩy và nhiều gạch.
In my hometown, many estuaries pour into the sea - brackish water, so every season of storms and floods, upstream water pours in. The season of Rạm is in late autumn and early winter at which the tiny version of crabs is chubby and full of roe.
Nhìn thấy rạm, tôi lại còn nhớ đến Việt - người bạn học cùng thủa 13. Tôi nhớ những buổi chiều được nghỉ học. Đôi, ba đứa bọn tôi đeo giỏ bên hông, tóc đuôi gà buộc vểnh sừng trâu non, quần xắn ống bên cao bên thấp vừa đi vừa bứt những bụi cỏ mềm dụi vào má nhau, cười vang cả triền đê lối đi ra bãi bồi ven sông chảy qua làng Niệm để mò ốc.
When I see them, I still remember Viet - my 13-year-old classmate. I recalled the afternoons when we were off school. The friends, with a couple or three of us, with baskets on our hips, ponytails tied up like the horns of young buffaloes, and pants rolled up on the high and low sides as we were walking and pulling soft grasses and rubbing each other's cheeks, laughing all the way to the mudflats along the river flowing through Niem village to look for snails.
Nhà Việt hồi ấy nghèo như tầu lá chuối tướp. Bố Việt tên là Nội, vậy nên bọn tôi gọi cậu ấy là Việt Nội. Một mảnh vườn con dựng túp lều trong đê cũng không có. Thấy người ta kể bố mẹ Việt dân thuyền chài lên bờ, ra ngoài đê dựng một chái nhà tranh vách đất, quây liếp nuôi mấy con gà, nhặt gai tre làm hàng rào, trồng vài bụi chuối bốn xung quanh.
Viet’s family at that time was as poor as a broken banana leaf. Viet's father's name is Noi, so we call him Viet Noi. The house is so poor that there is no small garden to set up a hut in the dike. People said that Viet’s parents were earlier fishermen but at that time went ashore and built a thatched cottage with earthen walls on the dike. They raised a few chickens, picked up bamboo thorns as a fence, and planted a few banana bushes around.
Việt hiền, ít nói, ít giao tiếp hay vì mặc cảm hoàn cảnh gia đình nên thu mình lại cũng nên. Bọn tôi thì hồn nhiên lắm. Hồn nhiên nhìn căn nhà đất mái rơm lọt thỏm ngoài đê hun hút gió, thản nhiên nói cười trêu chọc bạn mình mỗi lúc ngang qua. Lúc đầu Việt xấu hổ, thấy các bạn từ xa sẽ nấp đi. Sau rồi chắc cũng quen, không nấp nữa còn đáp lời. Nhưng cũng chỉ mỗi chiều cả bọn ngang qua nhà, còn lên lớp cậu bạn tôi vẫn lầm lũi ngồi yên phía cuối, mặc kệ cả bọn lôi tay, kéo áo rủ ra sân trường chạy nhảy.
Viet was gentle, and quiet, and did not communicate much with others because of his family situation. But, we were very naive. Innocently looking at the straw-roofed house outside the windy dyke, casually laughing and teasing him every time he passed by. At first, Viet was embarrassed, seeing his friends from afar, he would hide. After that, but, he probably got used to it, did not hide anymore, and replied. But only every afternoon we passed by the house, and in class, Viet still sat quietly from the beginning to the end of the lesson, ignoring us while we tried to pull his hands and his shirts to run and jump in the schoolyard.
Việt hay đánh rạm bằng thính gạo rang trộn cá ươn. Con nhà thuyền chài nên hình như sát rạm. Hai cái xô tôn mang theo chả mấy chốc đầy nhúc.
Việt often hunted Rạm with roasted rice mixed with rotten fish. Due to being born and raised in a fishermen's family, he was very good at hunting Rạm. The two corrugated iron buckets he carried were soon full.
Có vài buổi chiều tôi một mình đeo giỏ đi ngang qua. Những lúc cút côi không bạn bè, không ồn ã nói cười, đi một mình trên con đê cũng thấy lòng trống trải, chợn rợn với đám lau bung trắng cao ngang đầu, phấp phỏng sợ cả bóng một con chim vút lên...
There were a few afternoons when I walked by alone with a basket. When none were together with me, without noise, or talking and laughing, I was walking alone on the dike and also felt empty by that time. While being sunk in the white reeds as high as my head, I was afraid of the shadow of a bird flying up suddenly.
Những chiều đấy ngoái lại phía sau sẽ thấy bóng Việt, không gần, cũng không xa. Lúc đấy tôi nghĩ chỉ là tình cờ. Sau này lớn lên mới biết không hẳn là tình cờ...
Those afternoons, looking back, seeing the shadow of Viet, neither near nor far, at the time, I thought it was just a coincidence. Later, when I grew up, I realized it wasn't a coincidence...
Rồi tôi chuyển trường về phố. Xa bạn bè cũ, xa cả những buổi chiều loang loáng mặt nước con sông tựa như một tấm thảm ánh vàng nắng mật ong những ngày cuối thu. Bao nhiêu năm rồi chưa một lần nào gặp lại cậu bạn. Nhưng hình ảnh về cái giỏ lắm hôm rạm đầy lên tận hom, kí ức về những bữa cơm chiều gạo mới, thức ăn là đĩa rạm om lá lốt vẫn tròn đầy.
Then I moved to the city to study. Away from old friends, far away from the afternoons that glittered on the river's surface as the carpets of honey-yellow sunshine in the late autumn days. I haven't seen my friend in many years. But My mind is still full of the images of the basket full of Rạm on several days, memories of the new rice dinners were still fragrant, with a plate of Rạm braised with piper lolot leaves.
Rạm rang là sẽ phi thơm hành, tỏi, ớt băm bằng mỡ, sau đó thêm mắm, muối, chút nước. Cho thêm vài thìa con nước rồi hạ lửa thật nhỏ. Đảo rạm đến khi nước cạn hết chỉ còn nước mỡ ngấm vào thân rạm đến khi săn lại thì cho lá lốt, tía tô thái nhỏ vào.
Roasted Rạm is going to fry with onions, garlic, minced chili, and some pork fat, then added more fermented fish sauce, salt, and some water. Stir Rạm until the water runs out, only the fat is absorbed into every Rạm, then add some chopped piper lolot leaves and perilla.
>> Khóa Học Tiếng Anh Giao Tiếp
Rạm om chay - tôi hay om rạm bằng cách xào qua với vài lát chay tươi, tỏi đập dập, ớt tươi xắt lát với một thìa nhỏ mỡ và nước mắm. Sau đó cho rạm vào đảo. Thêm một bát mắm con nước. Hạ lửa om rạm liu riu đến khi nước cạn thì cho lá lốt, tía tô thái nhỏ vào.
Rạm braised with Chay - I usually braise it by sautéing some sliced fresh Chay, crushed garlic, sliced fresh chili with a small spoon of pork fat, and some fermented fish sauce. Then put Rạm into them and stir them well. Add a bowl of fish sauce. Lower the heat and simmer until the water dries up, then add the piper lolot leaves and perilla.
Theo: Song Anh
Contributor: Thu Nguyệt
.jpg)