Canh Cà Đắng Của Người Ê-Đê Việt Nam
“Djam Trong” Of Vietnamese Ede
Ê-đê là một dân tộc thiểu số của Việt Nam sống tập trung ở khu vực miền trung tây nguyên, chủ yếu là tỉnh Đăk Lăk. Người Ê đê có nguồn gốc xa xưa từ nhóm tộc người nói tiếng Mã Lai từ các hải đảo ở Thái Bình Dương.
The Ede are an ethnic minority group of Vietnam living in the central highlands, mainly in Dak Lak province. The Ede people have ancient origins from a group of Malay-speaking people from the islands of the Pacific Ocean.
Đến hiện tại, người Ê đê vẫn theo chế độ mẫu hệ, tuy rằng không còn khắt khe và mang đậm truyền thống xa xưa, nhưng nhìn chung đối với những sự kiện lớn trong gia đình, phụ nữ Ê đê vẫn đóng vai trò chính trong việc đưa ra quyết định.
Up to now, the Ede people still follow Matrilineality. Although they are no longer strict and imbued with ancient traditions, in general, for big family events, Ede women still play the main role in decision-making.
Một trong những điểm khác biệt chính của chế độ mẫu hệ là người con gái út trong gia đình sẽ là người được hưởng thừa kế chính và chịu trách nhiệm duy trì, nối dõi dòng tộc.
One of the main differences of matriarchy is that the youngest daughter in the family will be the main heir and is responsible for maintaining and continuing the lineage.
Do nguồn gốc bắt nguồn từ khu vực miền trung nên nhìn chung ngôn ngữ và ẩm thực của người Ê đê khá giống với Lào và Campuchia.
Due to its origin in the central region, in general, the language and cuisine of the Ede people are quite similar to those of Laos and Cambodia.
Nguyên liệu chính để chế biến các món ăn truyền thống của người Ê đê chủ yếu là từ những rau- củ- quả được lấy trong rừng trong rẫy. Thí dụ cùng là quả cà, nhưng giống cà mà người Ê đê thường dùng có vị đắng, chát khá gay gắt chứ không thanh ngọt như các loại giống cà bán ở chợ của người Kinh. Tương tự như ớt, khổ qua, các loại gia vị... hầu như các nguyên liệu này đều mang hương vị nồng, cay, đắng... như những vị thường thấy ở các món ăn của người Lào, Campuchia và Thái Lan.
The main ingredients for processing traditional dishes of the Ede people are mainly vegetables and fruits collected in the forest in the upland fields. For example, Quả cà, but the type of cà that the Ede people often use has a bitter and acrid taste, not sweet like other varieties sold in the market of the Kinh people. Similar to chili, bitter melon, and spices... most of these ingredients have strong, spicy, bitter flavors... like those commonly found in the dishes of Laos, Cambodia, and Thailand.
Thường căn bếp của người Kinh sẽ dùng hành tím là gia vị khởi đầu để khử dầu, ướp... thì người Ê đê sẽ dùng củ nén ( hành tăm) trong hầu hết các món ăn.
Usually, while the Kinh's kitchen will use purple onion as the starting spice to fry or marinate, the Ede people will use Củ nén ( a kind of small onion) in most dishes.
Một trong những món ăn có thể xem là khá phổ biến và nhiều phiên bản nhất của người Ê đê là canh cà đắng- Djam trong.
One of the dishes that can be considered as quite popular and with the most versions of the Ede people is Canh Cà Đắng - Djam Trong.
Khi nghe món "canh" hẳn người ta sẽ nghĩ đến một món ăn nhiều nước dùng, nhưng từ "canh" trong các món ăn của người Ê đê là "djam"- từ dùng để gọi chung các món ăn kèm với cơm.
When people hear "soup", people will think of a dish with a lot of broth, but the word "Canh" in the dishes of the Ede people is "djam" - the word used to refer to dishes served with rice.
Thành phần chính của món canh cà đắng, dĩ nhiên là quả cà đắng nhưng bạn sẽ không thể nào nấu một món ăn đầy đủ vị nguyên bản của nó nếu thiếu ớt mọi, củ nén, lá é.
The main ingredient of Canh cà đắng, of course, is a bitter eggplant, but you will not be able to cook a dish with its full original flavor without chili peppers, Củ nén, and É leaves.
Ngoài các nguyên liệu trên thì món canh này có thể kết hợp với hầu hết các loại thịt heo, bò, gà, cá khô, cá hấp ( nhưng tuyệt đối không phải là cá tươi).
In addition to the above ingredients, this soup can be combined with most types of pork, beef, chicken, dried fish, and steamed fish (but absolutely not fresh fish).
Note:
Quả cà is a fruit of the eggplant family, but round, white or purple, or blue, and many seeds inside.
Theo Alen Nie
Contributor: Mary Lu
.jpg)